Als procesbegeleider en trainer volg ik regelmatig zelf ook trainingen en coaching om me te blijven ontwikkelen. Een trainer van mij, Manon Danker, vroeg vorig jaar aan me: "Zie je jezelf vooral als stervensbegeleider van elementen van onze huidige maatschappij waar we afscheid van moeten nemen? Of zie je jezelf als vroedvrouw van de wereld die we wensen?"

Ik kan niet kiezen. Soms voel ik me op mijn plek bij rouw en afscheid. Soms geniet ik van zaadjes planten en nieuwe initiatieven aanwakkeren. Ik begrijp steeds beter dat ik ook niet hoef te kiezen. Het gaat om het zien van beide bewegingen en daar vol aandacht bij aanwezig te kunnen zijn.

Dit najaar volgde ik de workshop 'Sunsets & sunrises – lost futures and emerging hopes' van Femke Coops en Dan Lockton. Alle deelnemers verbeeldden beide perspectieven op twee cirkels. De toekomst die er niet gaat zijn en dat wat we verwelkomen.

Ik heb toen ritueel afscheid genomen van het idee dat mijn kinderen meer welvaart gaan kennen dan ik. Die stijgende lijn zie ik niet als realistisch en ook niet meer als wenselijk. Ons welvaartsniveau ligt nu al zo hoog dat we buiten planetaire grenzen treden. Het was pijnlijk, want het vooruitgangsgeloof is aantrekkelijk en hoe hun toekomst er uit gaat zien weet ik niet.

Heb jij een voorkeur voor:
bijdragen aan de geboorte van het nieuwe?
of aandachtig aanwezig zijn bij het afscheid nemen van het oude?